Agorafobi
Agorafobi, kaçmanın zor olabileceği veya panik atak gibi rahatsız edici belirtiler yaşandığında yardım almanın mümkün olmayabileceği durumlardan korkma ve kaçınma ile karakterize edilen bir anksiyete bozukluğudur. Agorafobi genellikle panik bozukluk ile birlikte görülse de, tek başına da ortaya çıkabilir.
Agorafobinin Belirtileri
Agorafobisi olan kişiler aşağıdaki durumlardan yoğun kaygı duyabilir ve bu durumlardan kaçınabilir:
• Kalabalık yerler (alışveriş merkezleri, konserler, tiyatrolar, pazar yerleri)
• Açık alanlar (geniş caddeler, parklar, otoparklar)
• Kapalı alanlar (asansörler, sinemalar, mağazalar)
• Toplu taşıma araçları (otobüs, metro, uçak, tren)
• Evden tek başına çıkmak
Bu durumlarda yaşanan kaygı veya korku, gerçek bir tehlikeye dayanmaktan çok, kişinin panik atak geçireceği, bayılacağı, kontrolünü kaybedeceği veya insanların önünde rezil olacağı düşüncesine dayanır.
Agorafobi ve Panik Bozukluk Arasındaki İlişki
• Panik bozukluğu olan kişilerde agorafobi gelişebilir, çünkü panik ataklarının yaşanabileceği yerlerden kaçınmaya başlarlar.
• Bazı kişilerde ise panik atak geçmişi olmadan da agorafobi gelişebilir, yani sadece belirli ortamlara veya durumlara karşı yoğun korku duyabilirler.
Agorafobinin Nedenleri
Agorafobinin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, şu faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir:
• Panik bozukluğu öyküsü: Geçmişte panik atak geçiren kişiler, atak yaşayabilecekleri yerlerden kaçınmaya başlayabilir.
• Genetik yatkınlık: Ailede anksiyete bozukluğu veya panik bozukluk öyküsü varsa risk artabilir.
• Beyin kimyası: Serotonin gibi nörotransmitterlerin dengesizliği anksiyete bozukluklarına yol açabilir.
• Travmatik deneyimler: Çocuklukta yaşanan istismar, kayıplar veya yoğun stres agorafobiye zemin hazırlayabilir.
Agorafobi Nasıl Tedavi Edilir?
Agorafobi tedavi edilebilir bir rahatsızlıktır ve çeşitli yöntemlerle yönetilebilir:
1. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)
• Kişinin korkularıyla yüzleşmesini ve kaçınma davranışlarını azaltmasını sağlar.
• Dereceli maruz bırakma terapisi uygulanarak, hasta güvenli bir şekilde korktuğu yerlere adım adım alıştırılır.
2. İlaç Tedavisi
• Seçici Serotonin Geri Alım İnhibitörleri (SSRI’lar) veya Serotonin-Noradrenalin Geri Alım İnhibitörleri (SNRI’lar) gibi antidepresanlar kullanılabilir.
• Benzodiazepinler, yoğun anksiyete için kısa süreli olarak verilebilir ancak bağımlılık riski taşır.
3. Yaşam Tarzı ve Destekleyici Yöntemler
• Düzenli egzersiz, sağlıklı beslenme ve meditasyon gibi gevşeme teknikleri semptomları hafifletebilir.
• Aile ve arkadaş desteği, tedavi sürecinde çok önemli olabilir.
Agorafobi, kişinin yaşamını ciddi şekilde sınırlayabilir. Eğer günlük hayatı etkiliyorsa, bir uzmandan destek almak önemlidir.
